ፋሲካ በሩሲያ ውስጥ ብቻ ሳይሆን በዓለም ዙሪያ ሁሉ በየዓመቱ በሚሊዮን የሚቆጠሩ አማኞች የሚጠብቁት ዋነኛው የክርስቲያን በዓል ነው ፡፡ ይህ ከግሪክ የተተረጎመው ቃል “መዳን” ማለት ሲሆን ሁልጊዜም ለሰው ዘር የሚደርስብንን ሥቃይ ሁሉ በመቋቋም ክርስቶስ እንደተነሣ ለማስታወስ ያገለግላል ፡፡
ፋሲካ ብዙውን ጊዜ እሑድ በአንዱ ላይ በፀደይ ወቅት ይከበራል ፡፡ ይህ ታላቅ በዓል በየአመቱ በተለያዩ ጊዜያት ለምን ይከበራል?
የአይሁድ እና የክርስቲያን ፋሲካ
በመጀመሪያ ፣ የክርስቲያን ፋሲካ አከባበር የይሁዳ ፋሲካ ከሚከበርበት ቀን ጋር በጣም የተዛመደ ነበር ፡፡ የሚከበረው እንደ ፀሐይ አቆጣጠር ሳይሆን እንደ ዕብራይስጥ የጨረቃ አቆጣጠር ነው ፡፡
የፋሲካ ዋና ይዘት አይሁዶችን ከግብፅ ባርነት ተአምራዊ ነፃ ለማውጣት የተሰጠ መሆኑ ነው ፡፡ ይህ ክስተት የተከናወነው ከክርስቶስ ልደት በፊት በ 13 ኛው ክፍለ ዘመን አጋማሽ ላይ ነው ፡፡ እሱ በመጽሐፍ ቅዱስ ሁለተኛ መጽሐፍ ውስጥ ተገልጧል - ዘፀ.
መጽሐፉ እንደሚናገረው ጌታ ስለ መጪው መዳን እስራኤላውያንን አስጠነቀቀ እና ግብፃውያኑ አይሁድን ከባርነት ነፃ እንዲያወጡ የሚያስገድዳቸው እንደዚህ ያለ ቅጣት ብቻ ስለሆነ በሚቀጥለው ምሽት እያንዳንዱ የግብፅ ቤተሰብ የበኩር ልጆቻቸውን እንደሚያጡ አስታውቋቸዋል ፡፡ እናም ይህ ቅጣት እራሳቸውን በአይሁዶች ላይ ተጽዕኖ እንዳያሳድር ፣ የቤታቸውን በሮች ከቀን በፊት በታረደው የበግ (የበግ) ደም መቀባቱ አስፈላጊ ነበር ፡፡ ደሙ የአይሁድን የበኩር ልጅ ከሞት ያድና ከባርነት ያወጣቸዋል ፡፡ እንደዛም ሆነ ፡፡ ከዚያን ጊዜ ጀምሮ የአይሁድ ፋሲካ በየአመቱ ይከበራል ፣ እናም ለዚህ ክስተት መታሰቢያ የፋሲካ በግ ይታረዳል ፡፡
ይህ በግ ለሰው ልጆች ኃጢአት በመስቀል ላይ ተሰቅሎ የዓለም አዳኝ የነበረው የኢየሱስ ክርስቶስ ምሳሌ ነው። ወንጌል እንዲህ ይላል-“ክርስቶስ የዓለምን ኃጢአት የሚያስወግድ ፣ በቀራንዮ ላይ የፈሰሰው ክቡር ደሙ ፣ የእግዚአብሔር ኃጢአት ሁሉ ነው ፡፡ እናም በቀጥታ በአይሁድ ፋሲካ ቀን መሰቀሉ በምንም መንገድ በአጋጣሚ አይደለም ፡፡
ይህ የሆነው በዕብራይስጥ አቆጣጠር መሠረት ኒሳን 14 ቀን ላይ ከየቀኑ እኩልነት በኋላ በሙለ ጨረቃ ቀን ነበር። እናም ትንሣኤ ብለን የምንጠራው ከስቅለት በኋላ በሦስተኛው ቀን ኢየሱስ እንደገና ተነሳ ፡፡ ለዚህም ነው የአይሁድ እና የክርስቲያን ፋሲካ አከባበር ቀናት በጣም የተሳሰሩ ናቸው ፡፡
በመጀመሪያዎቹ ሦስት መቶ ዓመታት የክርስቲያን ታሪክ ውስጥ ፋሲካን በአንድ ጊዜ ለማክበር ሁለት ቀናት ነበሩ ፡፡ አንዳንዶቹ ከአይሁድ ጋር በመሆን የክርስቶስን ስቅለት እና የሞት መታሰቢያ ምልክት አድርገው ከአይሁድ ጋር በ 14 ኛው ቀን አከበሩ ፣ ሌሎች ደግሞ ብዙ ሆነው የተገኙት ከኒሳን 14 በኋላ ባለው የመጀመሪያ እሑድ እ.ኤ.አ. የክርስቶስ ከሙታን መነሳት ምልክት
የፋሲካ በዓል በሚከበርበት ቀን ላይ የመጨረሻው ውሳኔ የተካሄደው እ.ኤ.አ. ውሳኔው ተወስኖ ነበር: - “… ከአይሁድ ፋሲካ በኋላ ፋሲካን ለማክበር ፣ ከሙሉ ጨረቃ በኋላ በመጀመሪያው እሑድ ፣ ይኸውም በወርሃዊው እኩልነት ቀን ወይም ከዚያ በኋላ ወዲያውኑ ይሆናል ፣ ግን ከዓመታዊው እኩል አይደለም ፡፡”
ጁሊያን እና ግሪጎሪያን የቀን መቁጠሪያ
ስለሆነም ከ 325 ዓ.ም. ጀምሮ በዓለም ዙሪያ ያሉ ክርስቲያኖች በተመሳሳይ ፋሲካን እና ሌሎች ክርስቲያናዊ በዓላትን ማክበር ጀመሩ ፡፡
ሆኖም በ 1054 የክርስቲያን ቤተክርስቲያን ከተከፈለች በኋላ የሮማ ካቶሊክ ቤተክርስቲያን ተብላ የምትጠራው ቤተክርስቲያን ታየ ፡፡ በመጀመሪያ ፣ የበዓላት አቆጣጠር ተመሳሳይ ነበር ፣ ግን ከዚያ በኋላ በ 1582 ርዕሰ ሊቃነ ጳጳሳት ጎርጎርዮሳዊው 13 ኛው የጎርጎርያን ካሌንዳን አስተዋውቀዋል ፣ ይህ ማለት አዲስ የዘመን አቆጣጠር ማለት ነው። ይህ የቀን መቁጠሪያ ከሥነ ፈለክ እይታ አንጻር ይበልጥ ትክክለኛ እንደሆነ ተደርጎ ይቆጠር ነበር ፣ ምክንያቱም አሁን በአብዛኛዎቹ የዓለም ሀገሮች ተቀባይነት አግኝቷል ፡፡
ኢየሱስ ክርስቶስ የጁሊያን የዘመን አቆጣጠር በሥራ ላይ በነበረበት ዘመን የኖረ በመሆኑ እና የሩሲያ ኦርቶዶክስ ቤተክርስቲያን እስከ ዛሬ ድረስ የድሮውን የጁሊያን የቀን አቆጣጠር (አሁንም ድረስ በብዙዎች ዘንድ ኦርቶዶክስ ተብሎ ይጠራል) ይጠቀማል ፡፡
በዚህ የቀን አቆጣጠር መሠረት በወንጌሉ ውስጥ የተገለጸው ፋሲካ ፣ በዘመን አቆጣጠር ከአይሁድ ፋሲካ በኋላ ወዲያውኑ ይጀምራል ፡፡ በጎርጎርዮሳዊው የቀን አቆጣጠር የካቶሊክ ፋሲካ ከአይሁድ ጋር መጣጣም ብቻ ሳይሆን በመጠኑም ከዚህ ቀደም ሊሆን እንደሚችል ይታመናል ፡፡
ስለዚህ ፣ አንዳንድ ጊዜ የኦርቶዶክስ ፋሲካ ከካቶሊክ ጋር ይገጥማል ፣ እና አንዳንድ ጊዜ በቁጥር በጣም ትልቅ ልዩነት አለ።
በተጨማሪም የግሪጎሪያን የቀን መቁጠሪያ በእርግጥ የበለጠ ትክክለኛ መሆኑን ልብ ሊባል የሚገባው ነው ፣ ግን በጁሊያን (ኦርቶዶክስ) የቀን አቆጣጠር መሠረት የተባረከ እሳት በፋሲካ ቀን በቤተልሔም ወረደ ፡፡
