ሊታ (እንግሊዝኛ ሊታ) የጥንት አውሮፓውያን የመካከለኛ የበጋ በዓል ነው ፡፡ ፀሐይ ወደ ጫፉ ስትደርስ በበጋው ሰሞን (ሰኔ 20-21) ይከበራል ፡፡ በተለያዩ የአውሮፓ ቋንቋዎች ይህ ቀን የተለያዩ ስሞች ሊኖሩት ይችላል-ሊታ ፣ ሊጎ ፣ መካከለኛው ፣ የበጋ ፣ የበጋ ወቅት ፣ ኩፓላ ፡፡
ከታሪክ አንጻር ይህ በዓል ከሴልቲክ ባህል ጋር የተቆራኘ ነው ፡፡ በጥንቷ ብሪታንያ ከሴልቲክ ሕዝቦች መካከል ሊታ በምድር ዙሪያ በፀሐይ እንቅስቃሴ ተጽዕኖ የተፈጥሮን ተለዋዋጭ ወቅቶች የሚያመለክት በዓመቱ ውስጥ ከሚሽከረከሩ ስምንት ታላላቅ በዓላት መካከል አንዷ ነች ፡፡
በአረማውያን ባህል ውስጥ ብዙ እምነቶች ከመካከለኛው የበጋ ቀን ጋር የተቆራኙ ናቸው ፡፡ የሌላ ዓለም ኃይሎች በጣም ኃይለኞች ሲሆኑ በተለመደው ሕይወት ውስጥ እራሳቸውን ማሳየት የሚችሉበት ይህ በዓመቱ ልዩ ምሽት እንደሆነ ይታመናል ፡፡ የበዓሉ ሥነ-ስርዓት ከሱ ጋር የተቆራኘውን የፀሐይ አምልኮ በግልጽ ያሳያል ፡፡ በበዓሉ ውስጥ ዋናው ቦታ በተለያዩ የአምልኮ እሳቶች የተያዘ መሆኑ ድንገተኛ አይደለም - የእሳት ቃጠሎዎች ፣ ችቦዎች ፣ ሻማዎች ፣ የእሳት መንኮራኩሮች ፡፡
የበዓላት የእሳት ቃጠሎዎችን ከማጠፍ ጋር አንድ ልዩ አስፈላጊነት ተያይ attachedል ፡፡ የማገዶ እንጨት ወይም የማገዶ እንጨት ቀድሞ የተሰበሰበ ሲሆን በአንዳንድ አገሮች ለዚህ የተወሰኑ የዛፍ ዓይነቶች ብቻ ጥቅም ላይ ሊውሉ ይችላሉ ፡፡ በተለይም በፈረንሣይ እና በቫሌንሲያ ለኢቫን እሳት ከተራ የማገዶ እንጨት በተጨማሪ የብላክቤሪ ቅርንጫፎች በተለምዶ ታክለዋል ፡፡ ለእሳት የሚሆን እሳት እንዲሁ በልዩ ፣ “ንፁህ” በሆነ መንገድ ፣ በክርክር ወይም በማጉያ መነፅር ተገኝቷል ፡፡
በዘመናዊው ኒኦፓጋን ባህል ውስጥ የመካከለኛ የበጋ ቀን ምልክቶች እንደ እሳት ፣ ፀሐይ ፣ ሚስቴል ፣ የኦክ ቅጠሎች ፣ የእሳት ቃጠሎዎች እና ኢልቮስ-ፌሪየስ ይቆጠራሉ ፡፡ ተፈጥሮአዊ አበባዎች ፣ ጥሩ መዓዛ ያላቸው ድብልቆች ፣ ዛጎሎች ፣ የበጋ ፍራፍሬዎች ፣ እንዲሁም የፍቅር ክታቦች እና ምልክቶች የበዓሉ መሠዊያዎችን ለማስጌጥ በሰፊው ያገለግላሉ ፡፡ ብዙውን ጊዜ ሊታን የሚያከብሩ ሰዎች ቤታቸውን በአረንጓዴ ቅርንጫፎች ፣ በአበባ ጉንጉን እና በአዲስ አበባ የአበባ ጉንጉን ያጌጡታል ፡፡ ለዚህ በዓል አስፈላጊ የሆኑት ዕፅዋት የቅዱስ ጆን ዎርት ፣ ፋኒል ፣ በርች ፣ ነጭ አበባዎች ፣ ጥንቸል ጎመን ናቸው ፡፡
ለብዙ መቶ ዘመናት በሊታ በዓል ላይ በተለምዶ ጥሩ መዓዛ ያላቸው እና የመድኃኒት ቅጠላቅጠሎችን ሰብስበው በክበቦች ውስጥ እየጨፈሩ የአምልኮ ሥርዓቶችን ያዘጋጁ ነበር ፡፡ ምሽቶች ከጨለማ በኋላ የችቦ ችቦ ሰልፍ ተካሂዶ የበዓሉ የእሳት ቃጠሎዎች በርተዋል ፡፡ የበጋው ቀን ምሽት ለጥንቆላ ፣ ለጥንቆላ እና ከመናፍስት ጋር ለመግባባት በጣም ተስማሚ ጊዜ ተደርጎ ተቆጠረ ፡፡
ልዩ አስማታዊ ኃይሎች የተያዙበት አንድ አስፈላጊ ሥነ-ስርዓት በበዓሉ እሳት ላይ መዝለል ነበር ፡፡ በጥንት ሰዎች ሀሳቦች መሠረት እንደዚህ ያሉ መዝለሎች ተሳታፊዎችን ለማፅዳት ብቻ ሳይሆን ለአንድ ዓመት ሙሉ ለቤተሰብ ጥበቃ እና ብልጽግና ሊሰጡ ይችላሉ ፡፡
